Զարմանալի կնիկ էր: Իր գոյության մասին միայն ինքն էր հիշեցնում: Որ օրը որ չէր հիշեցնում՝ մոռանում էի: Երեկ հանդիպեցի սրճարանում ու հիշեցի, որ արդեն երկու տարի է՝ չի հիշեցրել իր գոյության մասին: Նստած գարեջուր էր խմում, ու որքան շատ էր խմում՝ այնքան ավելի էր ծամածռում դեմքը: Ձեռքով մոտ հրավիրեց: Մոտեցա ու տեղ զբաղեցրի դիմացը.
- Ինչո՞ւ ես դեմքդ ծամածռում:
- Բա ի՞նչ անեմ: Երկու տարի է՝ ընտիր գարեջուր էի խմում, հիմա այս տեղական գարեջուրը կարծես գարեջրի տնազ լինի:
- Որտե՞ղ էիր խմում:
- Սկանդինավյան երկրներում:
- Այ քեզ բան: Ի՞նչ էիր կորցրել հյուսիսներում, այն էլ՝ երկու տարի:
- Գնացել էի նրանց կրթական համակարգը ուսումնասիրելու:
- Բայց դու առաջ պիցցա էիր չէ՞ առաքում: Ի՞նչ գործ ունես կրթական համակարգի հետ:
- Էդ պիցցան մոռացի՛ր ու էլ ուրիշ տեղ չասես: Ես հիմա կրթության փորձագետ եմ:
- Լավ, բա ինչո՞ւ էիր ընտրել հենց Սկանդինավյան երկրները:
- Որովհետև նրանց կրթական համակարգը բարբարոս վիկինգներին դարձրեց զարգացած մարդիկ, իսկ մեր համակարգը մեր խաղաղ ու անմեղ ժողովրդին դարձնում է վիկինգ:
- Ո՞նց թե՝ վիկինգ:
- Բա չես տեսնո՞ւմ՝ ինչ է կատարվում: Մեր երեխաները այդ համակարգով մեծանում են, կատաղում ու սկսում են թուրքութաթար կոտորել: Մի՞թե դա սազում է հինգ հազար չորս հարյուր տարվա ազգին:
- Լավ, հլը պատմիր տեսնեմ՝ ի՞նչ ուսումնասիրեցիր:
- Երեք ամիս ուսումնասիրեցի Շվեդիայի կրթական համակարգը:
- Ինչո՞ւ հենց երեք ամիս:
- Որովհետև երրորդ ամսում պարզեցի, որ այնտեղի դպրոցներում չի դասավանդվում «Հայոց եկեղեցու պատմություն»:
- Շատ տարօրինակ է: Բա մի լավ թուքումուր չտվեցի՞ր:
- Ոչ, արձանագրեցի, որ հենց դա է նրանց հաջողության գաղտնիքը:
- Հետո՞ ինչ արեցիր:
- Հետո անցա Նորվեգիա ու հինգ ամիս ուսումնասիրեցի:
- Ինչո՞ւ հինգ ամիս:
- Այդքան պահանջվեց, որպեսզի պարզեմ, որ նրանց դպրոցներում չի դասավանդվում «Հայ գրականություն»: Ու որքան հասկացա՝ երբեք էլ չի դասավանդվել:
- Բայց դու իզուր ես այդքան հեշտ հավատում դրանց: Գուցե խաբե՞լ են:
- Ես այդքան միամիտ չեմ: Ծպտվում էի, արտաքինս փոխում ու շրջում էի դպրոցներով: Ոչ մի դպրոցում հայ գրականության ու հայ գրողի հետք չգտա:
- Բա ինչո՞ւ էիր ծպտվում:
- Որ չճանաչեն:
- Քեզ Նորվեգիայում ճանաչո՞ւմ են:
- Ի՞նչ իմանաս: Բոլոր դեպքերում զգուշությունը լավ բան է:
- Լավ, բա վե՞րջը: Ինչո՞վ ավարտվեցին ուսումնասիրություններդ:
- Դանիայում մի տարուց ավելի ուսումնասիրեցի:
- Ինչո՞ւ այդքան շատ:
- Անկեղծ ասած՝ նրանց գարեջուրը ամենաընտիրն էր: Բայց դե կարևորը գարեջուրը չէր, ես պարզում էի նրանց կրթական համակարգի հաջողության գաղտնիքը:
- Պարզեցի՞ր:
- Անպայմա՛ն: Դու մի ասա՝ Դանիայի կրթական համակարգում իսպառ բացակայում է հայոց լեզուն:
- Արձանագրեցի՞ր:
- Արձանագրեցի, վերլուծեցի ու ուղարկեցի մերոնց: Էդ ինչո՞ւ ընկար մտքերի մեջ:
- Մտածում եմ՝ ինչո՞ւ ես հասել աշխարհի ծայրը ու այդքան չարչարվել: Մի մոտիկ երկիր չկա՞ր՝ ուսումնասիրեիր:
- Ի՞նչ երկիր:
- Դե, ասենք, Աֆղանստանը: Կամ էլ հենց քթներիս տակ՝ Ադրբեջանը: Գուցե դրանք էլ նշածդ ավելորդ առարկաները չեն անցնում:
- Դու ոչինչ չես հասկանում: Մեզ ֆեոդալական երկրները չեն հետաքրքրում: Մեզ համար կարևորը Սկանդինավյան փորձն է:
Կարո Վարդանյան